In de natuur heeft
bijna alles een (zeer) goede reden en ik kan u vertellen dat dit voor
wat betreft de snavels van onze vogels ook zo is.
Voor alle vogels geldt
dat ze een snavel hebben die te maken heeft met het voedsel wat ze eten.
Zo heeft het
roodborstje, die zeer gevarieerd eet, een snavel waar hij veel
verschillende handelingen mee kan verrichten, zoals het uit de grond
trekken van wormen, het pikken in vruchten en het wegplukken van
insecten van bladeren. Vogels die minder gevarieerd eten, bezitten
snavels die gevormd zijn om hun specifieke voedsel te pakken te krijgen.
De wigvormige snavel van de bij ons in de tuin voorkomende vink
bijvoorbeeld is ontworpen om zaden open te breken. Met behulp van de
tong brengt dit vogeltje het zaad in een groef in de bovensnavel en
drukt er dan de ondersnavel tegenaan. Door het zaadje meerdere keren in
de snavel te verplaatsen wordt het omhulsel op verschillende plaatsen
kapot gemaakt en kan het vrij komende zachte zaadje lekker worden
opgegeten.
Kromsnavels, zoals
papegaaien kunnen met hun forse, krachtige snavel noten kraken en, met
behulp van de scherpe, omlaag gebogen punt van de snavel, heel handig
het binnenste eruit peuteren. Kijken we naar zwaluwen, die insecten
vangen onder het vliegen, dan zien we een korte snavel met een brede bek
die tijdens het vliegen als een gapende val voor het vangen van insecten
wordt open gezet. Een scholekster steekt zijn afgeplatte snavel in de
schelpen van mossels en kokkels en wrikt ze met z’n stevige snavel
vervolgens open. Watervogels, zoals zaagbekken en papegaaiduikers,
hebben een gezaagd of gegroefd snijvlak op de snavelranden waarmee ze
glibberige vissen stevig kunnen vasthouden. Watervogels die met hun
snavel in het water naar voedsel zoeken, zoals bijvoorbeeld wulpen,
hebben een lange snavel. Om te kunnen blijven ademen zien we dat deze
vogels de neusgaten zo hoog mogelijk aan de snavelbasis hebben. Handig
hé?
Bij kolibries, je weet
wel die hele kleine vogeltjes met de meest prachtige kleuren, zien we
een grote verscheidenheid aan snavelvormen. Elke soort kolibrie heeft
een snavel die aangepast is aan de vorm van de bloemen waar nectar
uitgehaald wordt.
Zoals u ziet kan de
snavel van een vogel heel wat vertellen over het voedsel dat hij eet.
A. van Kooten