Snavelvormen bij vogels

In de natuur heeft bijna alles een (zeer) goede  reden en ik kan u vertellen dat dit voor wat betreft de snavels van onze vogels ook zo is.

Voor alle vogels geldt dat ze een snavel hebben die te maken heeft met het voedsel wat ze eten.

Zo heeft het roodborstje, die zeer gevarieerd eet, een snavel waar hij veel verschillende handelingen mee kan verrichten, zoals het uit de grond trekken van wormen, het pikken in vruchten en het wegplukken van insecten van bladeren. Vogels die minder gevarieerd eten, bezitten snavels die gevormd zijn om hun specifieke voedsel te pakken te krijgen. De wigvormige snavel van de bij ons in de tuin voorkomende vink bijvoorbeeld is ontworpen om zaden open te breken. Met behulp van de tong brengt dit vogeltje het zaad in een groef in de bovensnavel en drukt er dan de ondersnavel tegenaan. Door het zaadje meerdere keren in de snavel te verplaatsen wordt het omhulsel op verschillende plaatsen kapot gemaakt  en kan het vrij komende  zachte zaadje lekker worden opgegeten.

Kromsnavels, zoals papegaaien kunnen met hun forse, krachtige snavel noten kraken en, met behulp van de scherpe, omlaag gebogen punt van de snavel, heel handig het binnenste eruit peuteren. Kijken we naar zwaluwen, die insecten vangen onder het vliegen, dan zien we een korte snavel met een brede bek die tijdens het vliegen als een gapende val voor het vangen van insecten wordt open gezet. Een scholekster steekt zijn afgeplatte snavel in de schelpen van mossels en kokkels en wrikt ze met z’n stevige snavel vervolgens open. Watervogels, zoals zaagbekken en papegaaiduikers, hebben een gezaagd of gegroefd snijvlak op de snavelranden waarmee ze glibberige vissen stevig kunnen vasthouden. Watervogels die met hun snavel in het water naar voedsel zoeken, zoals bijvoorbeeld wulpen, hebben een lange snavel. Om te kunnen blijven ademen zien we dat deze vogels de neusgaten zo hoog mogelijk aan de snavelbasis hebben. Handig hé?

Bij kolibries, je weet wel die hele kleine vogeltjes met de meest prachtige kleuren, zien we een grote verscheidenheid aan snavelvormen. Elke soort kolibrie heeft een snavel die aangepast is aan de vorm van de bloemen waar nectar uitgehaald wordt.

Zoals u ziet kan de snavel van een vogel heel wat vertellen over het voedsel dat hij eet.

A. van Kooten