- de ino-factor (albino en lutino)
- de opaline-factor
- de cinnamon-factor
- de bruinvleugel-factor
De mannelijke geslachtschromosomen, zo weet u nog,
bestaan uit twee X-chromosomen en de pop heeft als
geslachtschromosomen één X en één Y-chromosoom. Het bijzondere van
geslachts-gebonden factoren is, dat deze liggen op het X-chromosoom,
van zowel man als pop. Het Y-chromosoom van de pop daarentegen is "kaal"
en kan daarom niet één van bovengenoemde factoren bezitten. Naast
het feit dat de geslachtsgebonden factoren gekoppeld zijn aan het X-chromosoom
vererven ze recessief.
Met deze kennis moet het voor u nu weer mogelijk zijn
om, met behulp van het dambordsysteem, de uitkomsten te berekenen
van paringen waarin deze geslachtsgebonden factoren een rol spelen.
Als voorbeeld paren we een cinnamon man aan een
normale pop.
Als voorbeeld hadden we echter even goed een albino-,
lutino-, opaline- of bruinvleugelman kunnen nemen.
De man draagt in dit geval dus de cinnamon faktor op
de beide X-chromosomen. Zou de man de cinnamon factor slechts op één
X-chromosoom dragen dan zou de vogel de cinnamon factor immers niet
zichtbaar, maar split bij zich dragen? De geslachtsgebonden factoren
verervden immers recessief?
In formule ziet de paring cinnamon man x normale pop
er als volgt uit:
(x)cin x (x)cin+ |
(x)cin
(y) |
Met behulp van het dambordsysteem krijgen we dan als
uitkomst:

We zien nu in de vakjes 1 en 2 , dat alle mannen uit
deze paring split zijn voor de cinnamon factor. De vakjes 3 en 4
vertellen ons dat alle poppen uit deze combinatie cinnamon zijn!!
Uit bovenstaande paring blijkt iets heel belangrijks,
namelijk dat een pop nooit split kan zijn
voor een geslachtsgebonden factor.
In onderstaand schema staat de totale vererving van
de cinnamon factor weergegeven.
Man
Pop
1. Cinnamon x
Normaal
geeft:
50% split mannen en 50% cinnamon poppen
2. Split cinnamon x Cinnamon
geeft:
25% cinnamon mannen, 25% cinnamon poppen
25% split cinnamon mannen en 25% normale poppen
3. Cinnamon
x Cinnamon
geeft:
50% cinnamon mannen en 50% cinnamon poppen
4. Split cinnamon x Normaal
geeft:
25% split mannen, 25% cinnamon poppen,
25% normale mannen en 25% normale poppen.
De vererving van de andere geslachtsgebonden factoren
(lutino, albino, opaline en bruinvleugel) is gelijk aan de
cinnamon-factor. Als u in het bovenstaande schema in plaats van
cinnamon, één van de overige geslachtsgebonden factoren invult, dan
krijgt u voor de betreffende factor de juiste uitkomst.
A. van Kooten