Deze website wordt u aangeboden door Adri van Kooten, keurmeester gras- en grote parkieten bij de NBvV

Menu

 

Bij favorieten plaatsen!

Home

Ventilatie in het vogelverblijf

 
 

Kooi- en volièrevogels (ca. 300)
Broedconditie en broedproces
Fotogalerijen
Vogelziekten
Medicijnen
Kweekproblemen
Ziekenkooi
Vogeldierenartsen
Voeding
Bouw en inrichting volière
Tips van vogelliefhebbers
Vogels - koude volière
Vogels - warme volière
Downloads

Ventilatie in het vogelverblijf

Veel mensen, zo blijkt uit onderzoek, uitten gezondheidsklachten die te maken hebben met het binnenklimaat van een gebouw of vertrek. De gezondheidsklachten die dan worden geuit zijn ondermeer hoofdpijn, tranende/prikkende ogen, neusverstoppingen, slaperigheid, duf gevoel e.d. Vaak ook geven de mensen aan dat ze zich niet fit voelen. Vaak blijkt dan uit een vervolgonderzoek dat er binnen het betreffende gebouw of vertrek, sprake is van onvoldoende ventilatie (=luchtverversing) in relatie tot het aantal mensen wat binnen het gebouw of vertrek werkt. Een andere veel voorkomende oorzaak is een verkeerde plaatsing van de in- en afvoeropeningen ten opzichte van elkaar.

Nu zult u zeggen wat heeft dit nu te maken met het houden van vogels? Dat zal ik u proberen duidelijk te maken. In tegenstelling tot mensen kunnen onze vogels niet klagen over het binnenklimaat van hun verblijf. Uit eigen ervaring weet ik dat er heel wat vogelverblijven zijn, waarbij het maar matig gesteld is met de ventilatie, terwijl we toch weten dat een goede ventilatie met name voor het uitkomen van eitjes erg belangrijk kan zijn.

Kleurplaten
Vogelanimaties
Vogelmarkten
Vogelparken
Richtprijzen vogels
Vogelgeluiden
 
Erfelijkheidsleer vogels
Links naar vogelwebsites
Europese cultuurvogels
Papegaai als huisdier - index
Vogelwereld Curaçao
 
 
 

Vooral ook aan het eind van de kweek wanneer de meeste hokken vol zitten, zal een slechte ventilatie zich uitten in de vorm van stank, veel stof en in het ergste geval ziekte en sterfte onder de vogels. Feitelijk is dit niet anders dan bij grote mensenmassa's (o.a vluchtelingen kampen) waar we over het algemeen ook snel ziektes kunnen uitbreken.

Onvoldoende of slechte ventilatie heeft in bijna alle gevallen te maken met onvoldoende kennis over dit onderwerp. Mijn bedoeling is dan ook om u, d.m.v. dit artikel, wat meer inzicht te geven in deze materie. Het feit dat mensen zich onder dergelijke omstandigheden ziek gaan voelen doet immers vermoeden dat dit bij de vogels niet veel anders zal zijn. Door een langdurig verblijf van veel vogels in een beperkte ruimte en door de ontwikkeling van hoge stofconcentraties, die hiermee gepaard zullen gaan, wordt de lucht ongeschikt voor inademing. Iedere kweker weet uit eigen ondervinding hoeveel stof door zijn of haar vogels wordt geproduceerd!! Bepaalde mijten en bacteriën, die van dit stof leven en in elk vogelverblijf aanwezig zijn, produceren op hun beurt ook weer (schadelijke) stoffen. In dit kader geldt, hoe meer stof des te meer mijten en bacteriën en dus weer meer stof. Ingeval van een goede ventilatie zal een groot deel van de verontreinigingen met de afgevoerde lucht worden verwijderd. Dit in tegenstelling tot een slechte ventilatie, waar de verontreinigingen zich juist zullen ophopen. Wanneer "de liefhebber" het dan ook nog niet te nauw neemt met het regelmatig schoonmaken van het vogelverblijf dan laten de gevolgen zich raden. De invloed van een onvoldoende of slechte ventilatie in het vogelverblijf zou zich ondermeer kunnen uitten in:

  • beslagen ramen

  • hoge vochtigheid in relatie tot de luchtvochtigheid  van de buitenlucht

  • stank (in het vogelverblijf)

  • lusteloosheid onder de vogels

  • veel slapen van de vogels

  • slechte kweekresultaten

  • ziekte  

Hoe kunnen we naast een regelmatige en goede schoonmaak van het vogelverblijf een goede ventilatie bewerkstelligen?

Dit kan op twee manieren, te weten door: 

  1. natuurlijke ventilatie

  2. kunstmatige ventilatie

Natuurlijke ventilatie

De meest voorkomende ventilatie die in vogelverblijven zal voorkomen is de natuurlijke ventilatie. De natuur zorgt in z'n algemeenheid voor een behoorlijke ventilatie, zelfs in gesloten ruimten. Een natuurlijke ventilatie kan dus voldoen, indien hieraan geen bijzondere hoge eisen gesteld worden. Door het openen van ramen en deuren, langs spleten en kieren, alsmede door de poriën van wanden heeft er steeds een zekere luchtverversing plaats. Voor het gemiddelde vogelverblijf, waarbij ik uit ga van een vierkant verblijf met ramen in één wand en een deur, zal het aantal luchtwisselingen per uur door natuurlijke ventilatie ca. 1 - 1,5 zijn. Daar ik van mening ben dat we best wat hoge eisen mogen stellen aan de ventilatie van ons vogelverblijf zal dit, zeker ingeval het vogelverblijf flink bevolkt is, algauw onvoldoende zijn. Vooral ook de kwekers, die in de winter kweken en dus de temperatuur in het vogelverblijf zo constant mogelijk willen houden, zullen ramen en deuren in het vogelverblijf zoveel mogelijk gesloten houden waardoor een voldoende ventilatie in het gedrang zal komen. Door een doelmatige plaatsing van af- en toevoeropeningen kunnen we de natuurlijke ventilatie echter gunstig beïnvloeden. Immers door het temperatuursverschil tussen de lucht in het vogelverblijf en de buitenlucht, ontstaat er een drukverschil tussen binnen- en buitenlucht (zie fig.1). In het gesloten vogelverblijf stelt zich een zogenaamde neutrale zone in, die ongeveer gelegen is op halve hoogte van het lokaal en waar de druk gelijk is aan de druk van de buitenlucht. M.a.w. hier zijn binnen- en buitenlucht in evenwicht. Boven de neutrale zone, dus tegen het plafond van het gesloten vogelverblijf, is de druk van de zich daar bevindende warmere lucht groter dan buiten. Daardoor zal de lucht in het vogelverblijf op een natuurlijke wijze een uitweg zoeken bovenaan in het vogelverblijf en de verse lucht zal langs openingen en reten onder in het verblijf proberen binnen te dringen. Dit verschijnsel kunt u duidelijk waarnemen door een kaarsvlam aan de boven- en onderzijde van de deuropening te houden in een verwarmd (vogel)verblijf.

Bij temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht is er dus sprake van drukverschil onder en boven in het vogelverblijf. Dit drukverschil wordt in sterke mate vergroot door de bijna altijd aanwezige stuwkracht van de wind. Hier geldt dan ook, hoe meer wind des te beter de natuurlijke ventilatie.  Om tot een doelmatige ventilatie te komen in ons vogelverblijf, kunnen we nu uit bovenstaande, de volgende gevolgtrekkingen halen. 

Een geopend raam ter hoogte van de neutrale zone oefent weinig of geen invloed uit op de luchtverplaatsing.Worden er echter (raam)openingen boven in het  vogelverblijf geplaatst dan vormt zich de neutrale zone ter hoogte van deze (raam)openingen, zodat  beneden in het verblijf een onderdruk gaat heersen wat het toestromen van verse lucht zal bevorderen. Het beste is dus de ontluchtingsopeningen (afvoer van verontreinigde lucht) zo hoog mogelijk aan te brengen, terwijl tegen de vloer van het vogelverblijf toevoeropeningen aangebracht dienen te worden. Deze toevoeropeningen dienen bij voorkeur achter de verwarmingsinstallatie geplaatst te worden, zodat de koude toegevoerde lucht reeds min of meer verwarmd het vogelverblijf binnenstroomt.

Kunstmatige ventilatie

De natuurlijke ventilatie, zo heeft u kunnen lezen, is afhankelijk van de heersende weersomstandigheden. Immers hoe meer stuwkracht van de wind des te beter de natuurlijke ventilatie. Bij bepaalde weersomstandigheden zoals bijvoorbeeld mist en windstilte zal de lucht in het vogelverblijf veel minder vaak worden ververst dan wanneer we te maken hebben met de stuwkracht van de wind. Ook in (inpandige) vogelverblijven, die geen verbinding hebben met buiten (geen buitenmuren), zal de lucht in het vogelverblijf dus (veel) minder vaak worden ververst. Ter verduidelijking het volgende. Bij windkracht 1,8 tot 2,5 m/s is de stuwkracht 2 tot 3,9 Pa en 18,6 tot 33,4 Pa bij 5,5 tot 7 m/s.

Een goed werkende, kunstmatige, algemene ventilatie is echter onafhankelijk van de weersomstandigheden.Indien u twijfelt of de natuurlijke ventilatie van uw vogelverblijf wel voldoende is of wanneer de weersomstandigheden er regelmatig voor zorgen dat de natuurlijke ventilatie ontoereikend is, dan kunt u, uw vogelverblijf voorzien van kunstmatige ventilatie. Een teken van onvoldoende ventilatie is o.a. (altijd) beslagen, natte ramen (binnenzijde) in het vogelverblijf. Maar ook stank, ondanks een goede en regelmatige schoonmaak, kan duiden op een onvoldoende ventilatie. 

Kunstmatige ventilatie kan volgens drie principes verwezenlijkt worden:

  1. De verontreinigde lucht wordt d.m.v. exhausters (=afzuigers) kunstmatig verwijderd terwijl de verse lucht ingevoerd  wordt langs natuurlijke weg.

  2. Verse lucht wordt kunstmatig ingeblazen door middel van ventilatoren terwijl de bedorven lucht langs natuurlijke weg verwijderd wordt.

  3. Een gecombineerd stelsel van kunstmatig toevoeren van verse lucht (ventilatoren) en afvoeren van de verontreinigde lucht (exhausters).

De doelmatige plaatsing van ventilatoren en exhausters speelt een zeer belangrijke rol, dit om verschillende redenen.

  • De luchtsnelheid moet beperkt blijven. In de toe- en afvoerleidingen kunnen snelheden voorkomen van 1 tot 2 m/s., wat tocht veroorzaakt!! Als vogelliefhebber weten we wat tocht voor onze vogels betekent!!! Er moet dus gezorgd worden voor een goede verdeling van de lucht zodat geen tocht kan optreden.

  • Het is noodzakelijk dat de toegevoerde lucht goed verspreid wordt evenals de afgevoerde lucht. Dit om de menging van verse lucht met de verontreinigde lucht zo optimaal mogelijk te houden.

  • Het is belangrijk de plaats van de toevoeropeningen goed te kiezen. Ze moeten worden aangebracht in de nabijheid waar de verontreiniging ontstaat. Tussen de toevoeropening en de bron(nen) van verontreiniging mogen zo weinig mogelijk hindernissen voorkomen.

Zorg dus zoveel mogelijk voor open (gaas) rennen. Veel te vaak denkt men met het plaatsen van een exauster (afzuiger) het ventilatieprobleem te hebben opgelost. Indien geen rekening gehouden wordt met het toevoeren van de lucht, zullen gemakkelijk dode ruimten, werveling van de lucht en tocht (!!) ontstaan. Ook een eenvoudige vensterventilator is veelal niet doeltreffend. Ik zal u ook uitleggen waarom. Dezelfde luchthoeveelheid die door de ventilator aan het vogelverblijf onttrokken wordt, moet op een andere plaats toegevoerd worden. Indien er geen toevoeropeningen aanwezig zijn, zal de lucht door de deur- en vensterspleten toestromen. De onderdruk is in de onmiddellijke omgeving van de ventilator het groots. Wanneer nu de ventilator in een venster is geplaatst, wordt door de spleten van dit venster de buitenlucht aangezogen en terug naar buiten afgevoerd wat zeer oneconomisch en qua ventilatie zeer ondoeltreffend is. 

Als koude lucht boven in het vogelverblijf of niet- fijneverdeelde warme lucht onder in het vogelverblijf wordt toegevoerd, zal deze lucht zich niet gelijkmatig verdelen. Dit omdat de lucht in die gevallen de neiging heeft om zich in één straal naar onder, respectievelijk naar boven te verplaatsen. Zijn er talrijke bronnen van luchtverontreiniging, zoals in de meeste vogelverblijven het geval zal zijn, dan moeten we de inlaatopeningen doelmatig beneden in één wand van het vogelverblijf aanbrengen, terwijl de uitlaatopeningen boven in de tegenovergestelde wand worden geplaatst.

Ongewilde 'kortsluitingen' moeten we vermijden. Een 'kortsluiting' kan ontstaan als de afstand tussen de wand waarin de exhauster is geplaatst en deze waarin de ventilatoropening is geplaatst, te klein is. Dit zal in de meeste vogelverblijven het geval zijn. Het gevolg hiervan is, dat frisse instromende lucht onmiddellijk door de exhauster wordt afgezogen, zonder dat de lucht de benedenruimte van het vogelverblijf voldoende heeft ververst.

 

Samenvattend kunnen we dus het volgende zeggen:

Bij de natuurlijke ventilatie kunnen we het beste de ontluchtingsopeningen (afvoer van verontreinigde lucht) zo hoog mogelijk aan brengen, terwijl tegen de vloer van het vogelverblijf toevoeropeningen aangebracht dienen te worden. Deze toevoeropeningen dienen bijvoorkeur achter de verwarmings- installatie geplaatst te worden, zodat de toegevoerde lucht reeds min of meer verwarmd het vogelverblijf binnenstroomt. Verdeel de ontluchtings- en toevoer- openingen gelijkelijk over de wand en voorzie ze van een rooster (ongedierte!).  Zijn er talrijke bronnen van luchtverontreiniging, zoals in de meeste vogelverblijven het geval zal zijn, dan moeten we bij de kunstmatige ventilatie de inlaatopeningen doelmatig beneden in één wand van het vogelverblijf aanbrengen, terwijl de uitlaatopeningen boven in de tegenovergestelde wand wordengeplaatst. Verdeel de ontluchtings- en toevoeropeningen gelijkelijk over de wand en voorzie ze van een rooster (ongedierte!!)Ook hier geldt dat de toevoeropeningen bij voorkeur achter de verwarmingsinstallatie geplaatst worden.Tot zover het artikel over ventilatie in het vogelverblijf. Ik hoop dat u er uw voordeel mee kunt doen.  Ik wens u verder veel verse lucht toe in het vogelverblijf en levendige en gezonde vogels.                                            

A. van Kooten.

 

Verwante links

Het bouwen van een volière
Verlichting in het vogelverblijf
Ventilatie in het vogelverblijf
Gaas en maaswijdte
Bodembedekking kooi en volière
Zitstokken
Voerbakjes en drinkfonteintjes
Nestkastjes en nestmateriaal
Volierebeplanting
Aanschaf van vogels

 

 

 

 

Disclaimer

HOME

Vertel een vriend over deze site

 

Copyright © 2005, Adri van Kooten, All Rights Reserved | Webdesign: Adri van Kooten