Koningsparkiet  (Alisterus scapularis)

Het verschil tussen de beide ondersoorten wordt duidelijk als we het woord minor vertalen, minor betekent namelijk 'klein'. Het enige verschil tussen deze beide soorten is dan ook dat de laatste wat kleiner is. In gevangenschap zijn beide soorten veelvuldig met elkaar gekruist waardoor de onderlinge verschillen niet meer door ons (kunnen) worden opgemerkt.

Verspreidingsgebied
De koningsparkiet komt voor in de kust- en berggebieden van oost-Australië en van noord Queensland tot zuid Victoria. In zijn verspreidingsgebied is hij voornamelijk waar te nemen in eucalyptus bossen en in het subtropisch regenwoud. Van nature is de koningsparkiet dan ook een bosvogel.
Toch schuwt hij het niet om regelmatig in aangrenzende meer open, licht beboste terreinen en in graanvelden en boomgaarden zijn gezicht te laten zien. Vooral buiten het broedseizoen is laat de koningsparkiet zich ook in de parken en tuinen van steden en dorpen zien. Koningsparkieten vliegen gewoonlijk rond in paren of kleine groepen. In de herfst verzamelen de jonge vogels zich in groepen van twintig tot wel dertig stuks. Overdag zijn de vogels vaak te vinden in bomen en struiken waar ze beschutting zoeken voor de zon en of op zoek zijn naar voedsel. Ook komen ze regelmatig op de grond om te drinken en voedsel te zoeken.

Voeding
In hun natuurlijke leefomgeving bestaat het voedsel van de koningsparkiet uit vruchten, bessen, noten, zaden van gras(sen) en planten, nestar, bloesems en bladknoppen. Ook dierlijk voedsel in de vorm van insecten en larven van insecten worden gegeten.
Uit observaties van de vogels in het wild is naar voren gekomen dat ze een voorkeur hebben voor de zaden van eucalyptussen en acacia's en halfrijpe maïs.
Mijn koningsparkieten krijgen een zaadmengsel voor Grote parkieten aangevuld met geweekte zaden, eivoer en enkele meelwormen. Verder krijgen ze dagelijks fruit (bijv.: appel, peer) en groenvoer (vogelmier, sla, andijvie, witlof of i.d.). Verder mag scherpe maagkiezel en grit niet ontbreken in hun voedselmenu!
Uit ervaring weet ik inmiddels ook dat de vogels ontzettend graag mogen knagen aan verse fruit- en of wilgentakken. De koningsparkieten die ik bezit zijn hier de hele dag zo'n beetje zoet mee. Het schors (cellulose) wat ze van de takken knagen wordt ook gedeeltelijk opgegeten, hetgeen weer belangrijk is voor een goede spijsvertering van de vogels.

Broedproces
Koningsparkieten zijn over het algemeen pas op hun 3e levensjaar geslachtrijp. Uitzonderingen bevestigen echter de regel want er zijn gevallen bekend waarbij poppen al op tweejarige leeftijd jongen groot brachten. Ook komt het voor dat eerstejaars poppen al eieren leggen. Mannen moeten minimaal 2 jaar en meestal 3 jaar zijn om überhaupt te kunnen bevruchten.  
In Australië loopt het broedseizoen van september tot januari. In het wild maken ze graag gebruik van hele diepe nesten in hoge bomen. De nesten kunnen een diepte hebben die gelijk is aan het maaiveld. Gewoonlijk worden 3 tot 6 eieren gelegd. De broedduur bedraagt ca. 20 dagen en de eieren worden alleen door de pop bebroed. De jongen vliegen gewoonlijk op een leeftijd van 5 weken uit.
In gevangenschap zo is gebleken zijn koningsparkieten niet alleen vrij kieskeurig in de keuze van een partner maar ook in de keuze van het nestblok. Voor wat betreft de keuze van een partner is het verstandig jonge vogels te kopen en deze reeds op jonge leeftijd bij elkaar te plaatsen. Probleem hierbij kan zijn dat nog niet te zien is wat een man of pop is. De meeste vogels zijn namelijk pas na (ruim) 2 jaar op kleur. Toch zijn er wel een paar aanwijzingen om het geslacht van de vogels op jonge leeftijd te onderscheiden. Veel jonge mannen laten al een vleugelstreep zien en vaak loopt het rood bij de mannen hoger door op de borst. Verder is de snavel van een jonge pop vaak donkerder dan die van een jonge man en is het blauw op de stuit bij jonge poppen lichtblauw en bij de mannen meer donkerblauw. De meeste mannen beginnen al binnen het jaar te verkleuren. Er verschijnt dan hier en daar een rood veertje op de borst en op de kop. Ook begint vaak de snavel al enigszins rood te kleuren. Toch gaat het hele proces van verkleuren bij de man uiterst langzaam. Pas na ruim 2 jaar zal hij zijn prachtige (volwassen) kleurenkleed laten zien.
Wat betreft de kieskeurigheid van het nestblok het volgende.  Het komt regelmatig voor dat poppen de eieren zo van de stok laten vallen en of de eieren gewoon ergens op de grond leggen. De oorzaak hiervan is meestal dat de pop de beschikbaar gestelde broedblok(ken) niet accepteert.
De meeste koningsparkieten hebben een voorkeur voor een staand blok van ca. 2 meter hoog met een bodemoppervlak van ongeveer 25 x 25 cm. het invlieggat dient een doorsnee te hebben van ca. 9 cm. Zorg ervoor dat het nestblok in de buitenvlucht van de volière staat/hangt en op een koele donkere plaats. Een ervaren kweker van koningsparkieten wist me te vertellen dat het erg belangrijk is te weten in wat voor nestblok de pop is groot gebracht. Hij had de ervaring dat poppen voorkeur hebben voor een nestblok waar ze zelf in zijn groot gebracht. Dus vergeet bij aanschaf van koningsparkieten niet te vragen in wat voor nestblok de pop is groot gebracht!
Zelf heb ik (in 2000) jonge koningsparkieten aangeschaft waarvan de pop gewoon in een hangend nestblok van 60 cm.hoog en een bodemoppervlak van 30 x 30 cm. is groot  geworden.
Geef de vogels meerdere nestblokken van verschillende afmetingen ter beschikking, het zal het broedsucces zeker vergroten. Indien een pop de eieren zo van de stok op de grond laat vallen en of de eieren op de grond legt mag het duidelijk zijn dat de nestkast haar niet aan staat. In een dergelijk geval zul je als kweker de vogels een andere nestkast(en) moeten aanbieden. De eieren worden door de pop om de dag gelegd, meestal 5. Tijdens het broeden voert de man de pop regelmatig in het nest. Tijdens de gehele broedperiode zal de man steeds in de nabijheid van het nest verblijven. Zoals reeds eerder opgemerkt komen de jongen na ongeveer 20 dagen uit het ei. In het begin worden de jongen alleen door de pop gevoerd. Na enkele dagen helpt de man bij het voeren. De jongen moeten geringd worden met ringmaat 7 mm. Na ca. 35 dagen verlaten de jongen het nest waarna ze nog enige tijd door de ouders worden gevoerd.

Mutaties
Bij de koningsparkiet kennen we tot op heden slechts enkele mutaties. Eén daarvan is een gele. Het betreft hier echter geen lutino mutatie! Deze gele mutatie vererft autosomaal recessief.
De mutatie is nog heel erg zeldzaam. Naar hetgeen ik gelezen heb moet het een schitterende vogel zijn. Bij deze vogel is de rode kleur, rood gebleven en zijn alle groene veren geel geworden.

A. van Kooten